Kan jij je het nog herinneren?
Hoe je als kind met een open blik naar de wereld keek. Je op verkenning ging en eigenlijk alleen werd begrensd door je lichamelijk mogelijkheden. Je was vrij, blij en vol energie. Je deed alles op je intuïtie. Het vrije kind zijn gaf jou creativiteit, plezier, rust en nog veel meer!
Helaas is het echter niet handig om in elke situatie het ongeremde kind te zijn. Daarom volgt er op een bepaald moment ook een periode waarin jij je leert aanpassen aan de omgeving. Je leert je op een sociaal aanvaardbare manier te gedragen.
Het ontstaan van dit verstandige of brave kind is de logica van de natuur zelf. Daar zit op zich geen probleem. Het maakt je juist compleet als mens. Het wordt een probleem wanneer je verstandige of brave kind de overhand krijgt en je vrije kind als het ware wordt weggedrukt. Het gevolg: je wordt enkel en voornamelijk gestuurd door je denken.
Dit laatste is precies wat bij de ontwikkeling van je perfectionisme gebeurt. Je ervaart in je jeugd op een bepaald moment dat het niet goed genoeg is. Hierdoor ben jij je als het brave kind op allerlei mogelijke manieren gaan gedragen waardoor je wel de bevestiging kreeg dat je oké was. Dit wordt een onbewust patroon. Noem het een overlevingsstrategie en zie hier de start van het ontstaan perfectionisme. Stap voor stap verlies je het contact met het vrije kind in jou. Jouw intuïtie.
Een onbewust patroon
Het lastige van een onbewust patroon is dat je als het ware geen andere keuze hebt. Telkens als zich een trigger voordoet (buiten of binnen je persoon) reageer je automatisch op dezelfde manier. Je blijft je als het ware gedragen op de manier die in je kinderjaren de best mogelijke manier van reageren was, maar dit gedrag past eigenlijk niet meer bij jou als volwassen persoon. Het probleem is echter dat je niet anders kunt. Het is onbewust, het overkomt je waardoor je jouw typische manier van denken, doen en voelen automatisch blijft herhalen. Met als gevolg dat dit patroon diep in jezelf verankerd raakt.
Perfectionisme is een vicieuze cirkel. Continue ben je opzoek naar bevestiging. Je kunt het niet uit jezelf halen.
Wanneer je last hebt van perfectionisme ben je continue op zoek naar bevestiging. Je verlangen om oké gevonden te worden door anderen is heel sterk en raakt nooit bevredigd. Het werkt als een drug. Als je de noodzakelijke bevestiging krijgt, ben je even bevredigd, maar al snel is dit uitgewerkt en begint jouw zoektocht opnieuw, om nooit te eindigen. Ik denk dat je de vicieuze cirkel waar je in verstrikt raakt nu wel voor je ziet?!
Ontstaansfactoren
Ok, perfectionisme ontstaat dus in je jeugd. Je snapt nu ongeveer wat perfectionisme doet. Maar wat zijn de ontstaansfactoren zul je denken? Wat zijn nu die ervaringen waar je het gevoel hebt gehad dat het niet goed genoeg was.
Ik put hier uit het boek van Marcel Hendrickx, Zeg me dat ik oké ben. Wat mij betreft één van de must reads als je meer over perfectionisme wilt weten. Of je eigen perfectionisme beter wilt leren begrijpen.
Welke oorzaken heeft het ontstaan van perfectionisme?
De overdracht van ouders aan kinderen: Je hoort regelmatig dat mensen zeggen: ‘Mijn vader of moeder had dit patroon en ik heb het overgenomen’. Dit is ook logisch. Als je vader of moeder zelf stressvol leeft en zichzelf echt niet oké vindt, dan is dat zicht- en voelbaar in alles wat zij doen.
De druk om beter te presteren: Dit zit ingebakken in onze maatschappij. Je hebt het gevoel gekregen dat het altijd beter moest, wie je ook bent of wat je ook deed. Deze druk kan van verschillende kanten komen, van ouders, grootouders, je docent op school, de trainer van je sportclub etcetera, en is op zich het probleem niet. Hinderlijk wordt het pas als je als kind zelf gaat vinden dat je tekortschiet, niet goed presteert.
Niet aanvaard worden als de persoon die je bent: Tal van situaties kunnen dit gevoel oproepen. Je ouders wilden dolgraag een meisje en er werd een jongen geboren. Of een situatie waarin mensen je gaan vergelijken met je broer of zus die het veel beter in de klas deed bijvoorbeeld. Of je wordt niet aanvaard vanwege je afkomst, lichaamskenmerken, taal enzovoort.
Het gevoel te moeten zorgen: Meestal is het zo dat je ouders voor je zorgen en dat je ouders daar enorm van genieten. Maar het gebeurt dat kinderen de rollen omdraaien en dat je als kind de zorg op je gaat nemen. Als dat een manier wordt om je oké te kunnen voelen, dan werkt dit de ontwikkeling van je perfectionisme in de hand.
De behoefte aan affectie, liefde en knuffels: Het kan zijn dat je dit gemist hebt als kind en dat jij je hierdoor zo bent gaan gedragen dat de affectie, liefde en knuffels wel zouden komen.
Traumatische ervaringen: Hierbij hoef je echt niet perse te denken aan een grote gebeurtenis. Vaak gaat het om ogenschijnlijk kleine dingen die voor jou als kind een echt trauma betekenen. Het gevoel hebben achtergelaten te zijn in de dierentuin, omdat jij je ouders even uit het oog verloren was.
Het verhuizen naar een totaal nieuwe omgeving: Dit kan vooral veel impact op je hebben gehad als je veel behoefte had aan structuur en een vertrouwde omgeving.
Gepest worden: Is gepest worden niet het beste bewijs dat je niet oké bent? Waarom zouden ze het anders doen? Als je gepest wordt voor iets zoals je uiterlijk, je taal of iets anders dan is de kans heel groot dat je jezelf ook gaat ‘haten’ om die dingen.
Daarnaast kan perfectionisme zich ook ontwikkelen door hoogsensitiviteit of ouderlijke verboden die je hebt meegekregen vanuit huis.
Er is dus niet één vaste factor waardoor perfectionisme ontstaat. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat perfectionisme ook niet echt genetisch overdraagbaar is. Sommige kinderen zijn er vatbaarder voor dan anderen. Dit betekent niet dat zij sowieso het patroon zullen ontwikkelen en/of dat anderen ervan gevrijwaard blijven. De levensomstandigheden en vooral de manier waarop je als kind hiermee omgaat, zijn bepalend.
Uit balans
Perfectionisme brengt je uit evenwicht. Dit komt doordat je cognitieve, rationele brein de leiding overneemt van je denken, doen en voelen. Je emotionele, intuïtieve brein wordt gezien (onbewust meestal) als onbetrouwbaar en/of gevaarlijk. Dit betekent niet dat het evenwicht nooit meer hersteld kan worden. Je kunt zeker weer naar een gezonde balans toewerken.
Wil je hier meer over weten? Of wil je meer weten over het ontstaan van perfectionisme? Stuur een berichtje via het contactformulier op mijn website. Dan neem ik contact met je op. Ik kijk er naar uit om je te spreken.
Bron: Zeg me dat ik oké ben, Marcel Hendrickx
